بررسی اثر آتش سوزی بر خصوصیّات فیزیکی - شیمیایی خاک، تنوع پوشش گیاهی، تعداد و زی توده کرم خاکی( مطالعه موردی: منطقه حفاظت شده دیل در استان کهگیلویه و بویراحمد)

با توجه به اینکه آتش سوزی در جنگل های طبیعی گذشته از نابودسازی ذخایر ژنتیکی، سیر تکاملی جنگل را در رسیدن به اوج به تأخیر می اندازد و هزینه سنگین بازسازی را به جامعه تحمیل می نماید، در این تحقیق به منظور بررسی خسارت آتش سوزی بر خصوصیات فیزیکی – شیمیایی خاک، پوشش گیاهی، تعداد و زی توده کرم خاکی با استفاده از سیستم موقعّیت یاب جغرافیایی محدوده آتش سوزی تعیین و بر روی نقشه رقومی شده منطقه پیاده شد. در نرم افزار arc map نقشه های طبقات شیب، ارتفاعی و جهت های جغرافیایی تهیّه و با تلفیق این نقشه ها واحدهای همگن مشخص شد. منطقه شاهد به گونه ای انتخاب شد که از نظر خصوصیّاتی از قبیل نوع پوشش گیاهی، شیب و جهت با منطقه آتش سوزی بیشترین همگنی را داشته باشد. شبکه آماربرداری تصادفی منظم به ابعاد 1250 در 800 متر بر روی نقشه منطقه پیاده شد؛ در عرصه با استفاده از سیستم موقعیّت یاب جهانی اقدام به پیاده نمودن 30 قطعه نمونه مستطیلی به ابعاد 25 × 30 مترمربع شد. نوع گونه های چوبی و درصد تاج پوشش در پلات، نوع گونه و درصد پوشش علفی به روش ابعاد شبکه مربعی در میکرو پلات ( 1‍‍ × 1 متر مربع)، تعداد و زی توده کرم های خاکی در مساحت یک مترمربع در عرصه و آزمایشگاه اندازه گیری شد. نتایج تجزیه واریانس به ترتیب معنی داری تعداد و درصد تاج پوشش درخت و درختچه، تعداد و درصد پوشش علفی، خصوصیّات (تعداد، طول، قطر، وزن تر و وزن خشک) کرم-خاکی و ویژگی های خاک شناسی از قبیل درصد رطوبت خاک، اسیدیته، درصد ذرات شن، درصد ذرات رس و سیلت، درصد کربن و ماده آلی خاک، پتاسیم و فسفر قابل جذب، نیتروژن کل، نسبت کربن به نیتروژن و درصد آهک کل و عدم معنی داری هدایت الکتریکی خاک و درصد رطوبت کرم خاکی را نشان داد. نتایج تجزیه واریانس بر حسب مکان شاهد و آتش سوزی شده معنی داری مشخصه های رطوبت اشباع خاک، وزن مخصوص ظاهری خاک، درصد ذرات شن، سیلت و رس، آهک کل، کربن و ماده آلی، نیتروژن کل، نسبت کربن به نیتروژن، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب، تعداد و زی توده کرم خاکی (به استثناء درصد رطوبت)، درصد تاج پوشش درختی و درختچه ای و عدم معنی-داری پتاسیم قابل جذب و هدایت الکتریکی، تعداد درخت، درختچه و پوشش علفی و درصد رطوبت کرم خاکی را نشان داد. نتایج حاصل از تطبیق قوس گیری نا اریب (dca) نشان داد در مقایسه پوشش گیاهی بین دو منطقه شاهد و آتش سوزی اختلاف معنی داری وجود دارد و در منطقه آتش سوزی 12 درصد درخت، 12 درصد درختچه، 44 درصد گونه های علفی چند ساله و 32 درصد گونه های علفی یکساله و در منطقه آتش سوزی نشده به ترتیب 18، 12، 50 و 20 درصد پوشش درخت، درختچه، گونه های علفی چند ساله و گونه های علفی یکساله وجود دارد. با توجه به مشخصه های مورد بررسی در این تحقیق نتایج نشان داد که در صورت بروز عوامل مخرب زیست محیطی از قبیل آتش سوزی در آینده در منطقه مورد مطالعه کلاسه های ارتفاعی 1500 - 1000 و 2020 - 1500 متر از سطح دریا نسبت به کلاسه ارتفاعی 1000 - 500 متر از سطح دریا دارای مطلوبیت بیشتری از نظر اقدامات حفاظتی می باشند.